Edgar Degas, Dans Sınıfı | Eser İncelemesi

     Edgar Degas'nın, Paris sosyal hayatını konu alan resme özel bir ilgisi vardı. Özellikle beklenmedik perspektifler ile gösteri yapanları ve izleyicileri yakalamayı hedefledi. Ecole des Beaux-Arts'da aldığı eğitim, resimde insan formuna olan ilgisini uyandırdı. Tiyatro, bale, opera gösterilerine gider; sahne arkasına geçip provalarını incelerdi.

Edgar Degas, Dans Sınıfı
1873-6, tuval üzerine yağlıboya, 85x75 cm. Orsay Müzesi, Paris.

    Dans Sınıfı, Degas'nın bale provasındaki dansçıları resmettiği ilk büyük ölçülü çalışmasıdır. Provada izlerken hep küçük ölçekte eskizler alıyor olması muhtemel. Degas, bu provalara katılmak için 1880'lerin ortalarına kadar izin alamadığı için bu resimdeki sahneleri, kendisine ayrı ayrı zamanlarda poz veren dansçılardan oluşturarak kompozisyonu kurmuştur.

     Bu çalışmasında sahnede otoriter duruşuyla Jules Perrot'nun dans sınıfını gösterir. Dansçılar, provanın aşamalarına göre duvarın önünde sıralanmış durumdadır. Kimileri oturur, sahnesi yakın olanlar sırasının gelmesini bekler.
 
    Resim, açısı dolayısıyla alımlayıcıya biraz yukarıdan bakıyormuş hissi verir. Kompozisyonun sınırları, dansçılara odaklanmak için, bir fotoğraf karesiymiş gibi kesilmiştir. Dansçıların kostümlerinin renkli detayları, sade ahşap zemin ile zıtlık yaratır. Kırmızı, yeşil, sarı ve mavi renkte detaylar, gözü figürlere çekerek onlar üzerinde eşit vurguya yol açar. Bu sebeple göz sahnenin bütününe hakim olur ve resim bir performans konusu izlenimi verir.

Sanatla, Muhabbetle...

Claude MONET, İzlenim; Gün Doğumu | Eser İncelemesi

     15 Nisan 1874'te Paris'te, Nadar'ın fotoğraf stüdyosunda, bir sergi açıldı.1873'ün sonlarında şekillenen ve empresyonistler olarak ün salacak olan sanatçı grubunun -resim, heykel, gravür vb- ilk  ortak sergisiydi.

    25 Nisan'da La Charivari dergisinde sanat eleştirmeni Louis Leroy, bir arkadaşıyla sergiyi dolaştığı sırada empresyonistler tanımını kullandı. Monet'nin bu resminin önünde 'derin bir kırmızı' diyerek etkilendiğini belirtti; 'Tamamlanmış bir deniz resminden çok, gelişme aşamasındaki bir duvar kağıdı ifadesinde'.

     Olumlu yorumlar da gelmedi değil; Armand Silvestre, 'Anlamı şudur ki onlar muazzam bir çağdaş sanatı getirecek olan izlenimlerinin peşindedir... Onların onur ve erdemlerini teşkil eden tonal ilişkilerinin inceliklerine karşı hassas olmak için özel gözlere ihtiyacınız vardır.' 

Claude Monet, İzlenim; GünDoğumu.
1872, tuval üzerine yağlıboya, 48x63 cm. Marmottan Müzesi, Paris.

    İzlenim; Gün Doğumu, güneşin Normandiya'daki La Havre limanının üzerine doğru sisin içinden parlamasıyla, kısacık bir anda yakalanan bir sabah manzarasının, biçimsel yenilikçi anlayışla ifadesidir. Monet, yetiştiği bu liman kıyısında büyümüştü ve yaşamı boyunca da su manzarasındaki ışığın ve gölgenin dansını , bunun hissettirdiklerini betimlemeye çalıştı. Resim sabahın erken saatlerinde, güneşin turuncu olarak parladığı anı yakalar. Kompozisyon salaş bir izlenim verse de, Monet kompozisyonu dikkatle kurgulamıştır. Serbest çizilmiş sandalların çizgileri ve arkadaki liman soldadır. Buna karşılık vurgu ve dengeyi sağlamak amacıyla güneş ve onun sudaki aksi göze derinlik hissi verir. Düşey hatlarla örtüşen, güçlü diyagonal çizgiler bulunur. Limandaki düşeylikler, sandalların açısı ve güneşin yansımasının açısı alımlayıcıya perspektif etkisini verir. Renk sınırlılığına ve eskiz hissi veren bitmemişliğe karşın, zamanında oldukça ses getirmiş etkileyici bir çalışmadır. Aynı zamanda izlenimciler -empresyonistler- grubuna ismini veren çalışmadır.

Sanatla, Muhabbetle...